- تهذیب و پالایش روح
قناعت با تزکیه و پالایش روح ممکن میشود روشی که خداوند به پیامبر اکرم(ص)دستور میفرماید. (جمعه / 2) با پالایش روح و روان، انسان به حقیقت دنیا و ویژگیهای آن معرفت مییابد.با صیقل دادن روح و روان، پذیرش تعالیم الهی ممکن میشود و دلبستگی به دنیا و علاقمندی به نعمتهای آن از چشم و گوش رخت میبندد. امام علی (ع) میفرماید:صالحترین و بهترین کار در عالم به تهذیب نفس است.» (تمیمی آمدی، 1387/ 1 : 348) تهذیب نفس موجب مىشود رفتارهای درست بهصورت ملکه شده و در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی تأثیرگذار گردد. عادات قابلیت عملکرد خودکار را دارند. اغلب آنها را طبیعت ثانوی» مینامند. به این معنی که وقتی آنها را کسب کردیم کم و بیش وضعیتی ذاتی و مادرزادی پیدا میکنند. کسی که به تهذیب نفس میپردازد میتواند با تسلط بر هوس و زیادهخواهیهای دنیایی، روح قناعت را در خود رشد دهد. امام علی (ع) میفرماید: شما را به تقوای الهی توصیه میکنم، که با بیمهایی که داده جای عذری نگذارده و با راهی که پیشپا نهاده حجت را تمام کرده و شما را از دشمنی بیم داد که پنهانی در سینهها راه یافته، و رازگویان در گوشها میدمد تا آدمی را گمراه کند و تباه سازد و وعده دهد و او را به دام هوس اندازد . .» (دشتی، 1384: 125)
با تهذیب نفس و دوری از هوای نفس حجابهای انباشته شده بر عقل یکی پس از دیگری کنار میرود و بیداری اندیشه این حقیقت راکه دنیا و هرآنچه متعلق به آن است ناپایدار است، را زنده میکند و خوی حرص و آز را خاموش میکند. صفتی که اگر رشد آن متوقف نشود اوصاف زشت دیگر را بهدنبال خواهد داشت و درتصمیمات مهم زندگی اثرگذار بوده و پشیمانی و پریشانی را موجب میشود. کنترل نفس، موجب کنترل احساسات و خواستههای زودگذر و درنتیجه موجب رفتار متعادل و حکیمانه خواهد شد که انسان را از خطای دور شدن از حقیقت مصون داشته و آرامش او را ناآرام نمىکند. امام علی (ع) مىفرماید: آنکس که (به اطاعت از هوای نفس) از دنیا زیاد برداشت به درویشی محکوم است و آنکس که (با اطاعت از عقل) خود را بینیاز دانست در آسایش است.» (همان: 717)با اسارت انسان در زندان هوای نفس و فرورفتن در باتلاق دنیاپرستی، عقل و اندیشه قادر به گواهیدادن بر صحت و سقم قضایا نخواهد بود.
لذا ثروتاندوزی و تنوعطلبی افراطی درنظر چنین شخصی عزت و افتخار بهشمار میرود. غافل از اینکه سوق دادن روح به خواستههای نفس و رهاکردن افسار آن او را به دنیای حیوانی کشانده و انسان پاک سیرت ملکوتی در چنین دنیایی دراحساس ناامنی اضطراب، نابود مىشود. امام خمینی (ره) درباره عواقب کنترل نکردن هوای نفس و تأیید به تهذیب نفس مىفرماید: انسان اگر از تصرفات رحمانیه و عقلانیه خارج شد و تحت تصرفات شیطانیه و جهلانیه وارد شد در اوصاف حیوانی از همه حیوانات بالاتر شود. قوه غضب و شهوت انسانی عالم را آتش زند و بنیان جهان را فروریزد و سلسله موجودات را به باد فنا دهد و اساس تمدن را منهدم کند. (خمینی(ره)، 1387: 163)
لذا تهذیب نفس که یک رفتار آگاهانه است مبدأ میل انسان را تغییر داده و میل انسان را به حقایق متمایل میسازد. لذا انسان بر اساس نیاز واقعی به دنیا مینگرد و در نداشتن فضولات دنیایی دچار استرس و غصه نمیگردد و این همان خوی قناعت است.
انسان ,تهذیب ,روح ,امام ,هوای ,موجب ,تهذیب نفس ,را به ,نفس و ,هوای نفس ,امام علی
درباره این سایت